Wanneer mag koffie "caffeïnevrij" heten en hoe wordt het gemaakt?

Wanneer mag koffie “caffeïnevrij” heten en hoe wordt het gemaakt?

2 dec , 2024

Koffie wordt door velen gewaardeerd om zijn smaak en de stimulerende werking van cafeïne. Toch kiezen sommige koffiedrinkers bewust voor cafeïnevrije koffie, bijvoorbeeld om gezondheidsredenen of om een goede nachtrust te garanderen. Maar hoe caffeïnevrij is “caffeïnevrije koffie” eigenlijk? En hoe wordt de cafeïne eruit gehaald?

Wanneer is koffie “caffeïnevrij”? Volgens de Europese wetgeving mag koffie “caffeïnevrij” worden genoemd als 97% van de oorspronkelijke cafeïne is verwijderd. Dit betekent dat er nog steeds een kleine hoeveelheid cafeïne in de koffie kan achterblijven. In de praktijk bevat een kop cafeïnevrije koffie gemiddeld tussen de 0,1 en 0,3% cafeïne, afhankelijk van de productiemethode en het type boon. Ter vergelijking: een normale kop koffie bevat doorgaans 70-140 mg cafeïne.

In de Verenigde Staten ligt de grens iets lager: daar moet 99,9% van de cafeïne verwijderd zijn om als “decaffeinated” te worden verkocht.

Hoe wordt koffie cafeïnevrij gemaakt?

Het proces om cafeïne uit koffiebonen te verwijderen, begint altijd met groene, ongebrande koffiebonen. Er zijn verschillende methoden om koffie cafeïnevrij maken maar de meest gebruikte zijn:

1. Het oplosmiddelenproces

Bij deze methode wordt gebruik gemaakt van chemische oplosmiddelen, zoals methyleenchloride of ethylacetaat, om de cafeïne uit de bonen te halen. Het proces verloopt als volgt:

De bonen worden gestoomd om de celstructuur te openen.
Een oplosmiddel wordt toegepast, dat selectief de cafeïne oplost.
Vervolgens worden de bonen gewassen en gestoomd om resterende sporen van het oplosmiddel te verwijderen.

Deze methode is efficiënt en goedkoop, maar roept soms zorgen op over de aanwezigheid van chemische residuen. Echter, de hoeveelheden zijn minimaal en worden streng gecontroleerd.

2. Swiss Water Process

Dit is een chemievrije methode die gebruik maakt van water en een koolstoffilter. Het proces werkt als volgt:

De bonen worden geweekt in heet water, waardoor zowel de cafeïne als oplosbare smaakstoffen vrijkomen.
De cafeïne wordt uit het water gehaald met behulp van actieve koolstoffilters.
Het water, dat de smaakstoffen nog bevat, wordt teruggevoerd naar een nieuwe lading bonen.

Deze methode is populair onder milieubewuste consumenten omdat er geen chemische oplosmiddelen aan te pas komen.

3. CO₂-methode (superkritisch kooldioxideproces)

Deze geavanceerde methode maakt gebruik van kooldioxide in een superkritische toestand (tussen vloeibaar en gasvormig). Het proces:

De bonen worden onder hoge druk blootgesteld aan CO₂, dat selectief de cafeïne oplost.
De cafeïne wordt vervolgens uit de CO₂ geëxtraheerd en de bonen blijven vrijwel onaangetast qua smaak.

De CO₂-methode is duurder, maar staat bekend om het behoud van de natuurlijke smaak van de bonen.

Heeft cafeïnevrij koffie dezelfde smaak?

Het verwijderen van cafeïne heeft vaak een lichte impact op de smaak, omdat naast cafeïne ook een klein deel van de smaakstoffen wordt verwijderd. Vooral methoden met oplosmiddelen kunnen een subtiele chemische bijsmaak achterlaten. De Swiss Water Process en CO₂-methode leveren doorgaans een rijkere en natuurlijkere smaak op, omdat ze de overige smaakstoffen beter behouden.

Caffeïnevrije koffie is nooit volledig vrij van cafeïne, maar voldoet aan strenge eisen die het bijna cafeïnevrij maken. De keuze van het proces beïnvloedt niet alleen de hoeveelheid resterende cafeïne, maar ook de smaak en milieuvriendelijkheid van de koffie. Of je nu kiest voor de Swiss Water Process, CO₂-methode of oplosmiddelen, cafeïnevrije koffie biedt een uitstekende optie voor wie de smaak van koffie wil zonder de effecten van cafeïne.

cafeine, cafeïnevrij, koffie, koffiebonen